Etapa de San Romao dá Retorta a Melide

• Km 0. San Romao dá Retorta (Castrelo)(Albergues)

O xa trazado oficial non presenta dificultades; atópase balizado coas mouteiras da Xunta que en marzo de 2017 xa presentaban encostadas a vieira e a frecha amarela. Tras o albergue da Xunta seguimos de fronte por pista e na primeira bifurcación á dereita, en subida. Brezo, eucaliptos e o sempiterno toxo envolven a tachuela. No descenso proseguimos sempre de fronte nas diferentes cruces. Ao final da baixada torcemos a man esquerda e volvemos subir sosegadamente, rodeados de vastos prados. Tras cruzar unha pista descendemos por pista veciñal, salvando o Rego do Burgo, até O Burgo de Negral, lugar da parroquia de Ou Pacio no Concello lucense de Friol. En 2017, Marilena e Luís abriron aquí un taller de coiro e un posto con froitas, bebidas e pasteis a donativo. Teléfonos: 625 102 787.

• Km 3,1. O Burgo de Negral (posto con froitas, bebidas e doces a donativo)

A pista veciñal continúa cara a Villacarpide e Ou Pacio, onde se localiza a igrexa parroquial de Santa María e o seu cruceiro datado en 1876 (Km 5). A pouco máis dun quilómetro cruzamos a LU-231 que se dirixe a Friol (dereita) e Palas de Rei (esquerda)(Km 6,1). Continuamos de fronte cara a Merlán alcanzando en 600 metros o lugar de A Covela, parroquia de Ferreira de Negral no Concello de Palas de Rei.

• A Covela(Albergue. Bar-Cantina de Ferreira)

Aquí viramos a man esquerda e pasamos xunto a a Casa dá Ponche, de turismo rural. Atopámonos no lugar de Mosteiro, onde cruzamos o rego de Ferreira por unha ponte moderna, contiguo ao de factura romana. (Km 7,2). Tras cruzalo tomamos á dereita un breve tramo lousado e saímos á nosa querida LU-P-2901. Nun minuto chegamos ao lugar de Ou Carballal, reconocible por o albergue privado Ponche Ferreira.

• Km 7,5. Ou Carballal(Albergue)

A parroquia de Ferreira vai pasando fugazmente aos ollos do peregrino, que avanza polo terruño de a comarca da Ulloa en pos de a Serra do Careón. Tras Ou Carballal, o lugar de As Balancas, a man esquerda da estrada. Logo deixamos ao carón o desvío a Pena dá Galiña e Penín. A parroquia do Concello de Palas de Rei que toma agora a testemuña é Augas Santas. Deixamos a estrada xunto á beiravía esquerda e atravesamos A Leboreira (Km 9,6). De aquí baixo bosque autóctono até Bouzachás, onde, tras un atallo, derivamos xunto a un merendero e unha fonte. Uns metros por diante atópase a igrexa parroquial de San Xurxo de Augas Santas.

• Km 10,9. San Xurxo de Augas Santas

Tras o seguinte rueiro: Montecelo, abandonamos a estrada para atravesar Ribadal. Regresamos en breve a ela para tomar outra senda e cruzar o Merlán. Entramos na última parroquia de Palas de Rei e de Lugo no Camiño Primitivo: Merlán. O Camiño visita a románica igrexa parroquial de San Salvador. Seguidamente deixamos a estrada para alcanzar en breve As Seixas. O albergue da Xunta, atendido pola entrañable Marifé, atópase a man dereita a escasos metros do Camiño.

• Km 13. As Seixas(Albergue. Bar)

Xusto despois está o Bar Casa Goriños. Tras salvar o rego de Merlán imos á dereita, en o 68,453 a Santiago. Na seguinte bifurcación seguimos pola esquerda, ascendendo por pista forestal até Casacamiño.

• Km 14,6. Casacamiño(Hotel rural-Bar)

Un par de xiros no caserío sitúannos na senda correcta cara aos níveos penedos, o de Casacamiño e o de Hospital, que despuntan sobre o monte baixo de aliagas e brezo. A mouteira do 66,245 a Santiago está pintado cun arco iris e dá paso a Hospital dás Seixas. Tal como lemos na obra sobre o Camiño Primitivo de o historiador Ricardo Polín, experto neste primeiro itinerario, o hospital aquí situado pertenceu aos cabaleiros hospitalarios de a Orde de San Juan de Malta.

• Km 15,8. Hospital das Seixas

Despedimos Hospital por unha estrada veciñal para superar comodamente a serra do Careón, que divide neste punto as provincias de Lugo e da Coruña. No oriente da provincia coruñesa recíbenos o Concello de Toques (Km 16,8), emprazado na comarca de Terra de Melide. Unha pista asfaltada descende sen dilación á beira de o monte do Hospital. Deixamos o desvío a Arnade a man esquerda, primeiro lugar de a parroquia de Vilouriz. Un par de minutos despois abandonamos a pista pola esquerda e guiados por unha corredoira entramos en Vilouriz

• Km 19. Vilouriz

Á saída do núcleo achamos a igrexa de Santiago. Mergullados na conca do río Furelos, o itinerario salva o rego dous Lagares e arriba ao campo dá Feira de Vilamor e posteriormente ao seu templo parroquial de San Estevo (Km 21). Polos diseminados caseríos de Vilamor de Arriba e de Abaixo alcanzamos Irago de Arriba. Ao pé de trázaa peregrina sitúase a parrillada Bar Carburo.

• Km 22,1. Irago de Arriba(Bar)

A estrada lévanos a cruzar o río Furelos, afluente do Ulla, que divide os concellos de Toques e Melide (Km 23). Desde a cota máis baixa da etapa o asfalto estírase por a parroquia de Abeancos, así imos pasando xunto a Curutelo, Compostela e Zaramil para cruzar o río Mera (Km 25,8)

Menos de 2 quilómetros para bater como unha onda na inmensidade dese océano xacobeo que é o Camiño Francés. En O Ribeiro, parroquia de Vos Anxeles, arribamos a a estrada DP-4604 (Km 26,4), que nos levará en longa recta até Melide, atravesando entre medio Ou Forte Novo.

• Km 27,7. Melide(Todos os servizos)