Etapa de Pueyo de Fañanás a Huesca

Dobramos a man dereita pola rúa que hai xunto á igrexa e saímos á estrada A-1217. Hai que seguila pola esquerda até Fañanás. Esta poboación é tamén do municipio de Alcalá del Obispo, polo que discorrerá máis da metade do traxecto desta décima etapa. Antes de chegar cruzamos o río Guatizalema, vindo desde o municipio de Sabiñánigo e que achega o seu caudal ao río Alcanadre (Km 1,1). Vemos a continuación o magnífico porte da igrexa de San Juan Bautista, do século XVI e levantada sobre unha fortificación. Deixamos a estrada para entrar en Fañanás pola avenida de Bureta (marquesiña), que nos leva até a praza Maior Un escudo de armas datado en 1781 adorna unha das casas (Km 1,8).

Na praza viramos á esquerda e saímos por cálaa A Paz sempre de fronte, unha pista pavimentada entre vivendas e hortas que reverte nun camiño de terra polo que abandonamos a poboación. A uns 600 metros en liña recta, afastada do camiño á dereita, atópase a ermida de Bureta, restaurada en 2001 e herdeira dun hospital do século XII. Pegada á ermida atópase a casa do Santero. A 1,4 quilómetros do centro de Fañanás (Km 3,2) atención!, chegamos a unha bifurcación. Hai que saír do camiño pola esquerda, sobre unha costra de pedra cicatrizada pola auga. Varias frechas e unha estaca mimetizada axúdannos a distinguila. Esta senda, con algúns charcos das acequias de Abrisén e do Muíño, conduce até a estrada A-1219 (Km 5,2), que seguimos a man dereita pouco máis de medio quilómetro até o cruzamento de Onda onde viraremos á esquerda cara a devandita poboación, esta que queda a 700 metros segundo marca o cartel indicador da estrada.

Tras o río Botella entramos nesta poboación alcalaína de apenas dúas ducias de veciños. O Camiño non pasa pola praza da igrexa, pero pódese acceder a esta baixo un arco. Ten unha fonte e varios bancos perfectos para asestar o primeiro bocado. Onda desprende un halo atemporal. A parroquial de Santa Cruz é do século XVII e abundan os casaróns de pedra de séculos pasados co seu escudo sobre o dintel (Km 6,6).

Deixamos Onda pasando por diante a "a cruz de Onda" por unha pista pavimentada que pasa a ser de terra. Unhas naves gandeiras cos seus silos a man esquerda e un abrevadero sobresaen entre parcelas de cultivo e carrascales. Imos gañando algo de altura, deixando á dereita o acceso a outra nave, e pasando máis adiante xunto á paridera de Montori, unha nave en ladrillo e pedra medio esborrallada. Coroamos a continuación o Saso para obter a primeira gran panorámica de Huesca. Até o albergue da capital aínda restan 7 quilómetros (Km 10,3). No cerro hai unha torre de vixilancia forestal e distínguese ao fondo, a man dereita, o Castelo de Montearagón, fortificación que ordenou construír Sancho Ramírez en 1086 como liña de avance na conquista de Huesca. O Camiño de Santiago descende de Saso pola Ruta das Trincheiras, un carreiro de pequeno percorrido (PR-HU-144) que debe o seu nome á liña de trincheiras da Guerra Civil con galerías subterráneas e niños de metralladora.

A baixada entraña certa dificultade, especialmente con auga e barro polo risco de resbalones. Os ciclistas terán que botar pé a terra. O terreo máis abaixo continúa irregular polo paso de torrenteras e o noso itinerario pasa xunto á caseta redonda, situada a man esquerda. Un guardaviñas que ademais de custodiar os cultivos serviu como punto de peaxe da Cañada Real (Km 11,2). Continuamos de fronte pasando o desvío a Tierz, topónimo procedente do termo viario latino Tertium Milliarium, unha referencia máis ao paso da calzada romana que unía Lleida e Huesca e continuaba a Zaragoza. Os que queiran facer unha parada poden desviarse medio quilómetro até a poboación de Tierz para regresar polo mesmo camiño. Cruzamos de fronte a estrada que une Bellestar do Flumen e Tierz e avanzamos rectos como unha frecha até o paso sobre o río Flumen (Km 13,2).

Tras cruzalo viramos 90º á esquerda en dirección á Ermida de Salas. Unha estreita senda percorre a ribeira do río (en fn de semana repleta de camiñantes) durante un quilómetro e nun punto viramos á dereita para tomar o camiño que leva ás hortas de Almériz ou Salas. Ao vinte minutos, pasada unha hípica, cruzamos o río Isuela para acceder ao Santuario de Santa María de Salas. Monumento Nacional desde 1951, foi modificado no século XVIII en estilo barroco. En 1250 Jaime I o Conquistador asinou un “Privilexio de Protección e Salvagarda” para todos aqueles peregrinos que pasasen por este Santuario. Deste lugar procede unha espécula peregrina do século XIII, unha lámina ou medalla de chumbo a modo de selo que os peregrinos recollían nos lugares que visitaban e que, cosidas nas súas roupaxes, acreditaban o seu paso (Km 15,7).

Xunto á torre eléctrica en fronte do santuario existe a posibilidade de seguir de fronte até Huesca ou virar á dereita para ir directos ao hospital de peregrinos San Galindo, nome en recordo do peregrino-hospitalero que está enterrado en Salas. Salgue á dereita e está marcado con frechas amarelas e as letras H P, Hospital de Peregrinos, por un camiño asfaltado que leva sempre de fronte até un STOP que está no cruzamento de devandita rolda coa rúa Balsas de Chirin, no STOP viramos á dereita, seguimos de fronte tras a rotonda e desviámonos pola primeira bocacalle da esquerda (rúas dA nosa Señora da Huerta) para desembocar en Valentín Gardeta. No número 34 atópase o albergue de peregrinos San Galindo (Km 17,4).