1. Hasiera ·

Artikulu hau itzulpen automatikoko sistema batek itzuli du. Informazio gehiago, hemen.

Okerrago egin daiteke?

Egilea: José Almeida (AZACS elkarteko lehendakaria) | 2020/08/25

Shutterstock 1687787629

Normalean, topiko horretara jotzen dugu batzuetan, zerbait ondo egiten ez dela esaten saiatzen garenean. Kezkagarria da, ordea, noizbehinkako zerbait izan beharrean, maizegi errepikatzea, eta, kasu honetan, Zamorako probintziako Santiagorako Bideak, zoritxarrez, hain ohikoa izaten ari denean, ia ez gaituelako harritzen.

Zilarraren Bidean zehar dabiltzan erromesen fluxuak gero eta atzerakada handiagoa jasaten ari dela ikusten dugunean, zalantzarik gabe, egindako kudeaketa txarraren ondorioa da, aspalditik datorren herentzia: 2004. urtean erromesaldi-bide horrek Santiagora iristen ziren erromesen %5,17 ekar zezakeela, eta bide historiko eta tradizionalen rankingean hirugarren postuan geratzen dela. Demagun 2018tik gaur egun gauden unera (2020ko abuztua) beherakada progresiboa izango dela —areagotu egingo da, zalantzarik gabe, aurtengo osasun-alarmaren ondorioz—, nahiz eta datu ofizialak oraindik ez dituen argitaratu Konpostelako Erromesaren Bulegoak.

Uste genuen ezin zela okerrago egin, baina duela gutxi ikusi dugu baietz; horren adierazgarri da erromesbide hau igarotzen den herri batzuek eta Zamora eta Leongo elkarte jakobeek duten haserrea.

2018. urtean, Santiagoko Bideen Zamorana Elkartea (AZACS) Aguraingo Hondarribian (Salamanca) egindako jardunaldi batzuetan parte hartzera gonbidatu zuten, Andaluzia, Extremadura, Gaztela eta Leon eta Galiziako erromesen elkarte guztiekin batera. Helburua: Galiziako goi mailako elkarte-organo bat sortzea, Andaluziako probintzian, eta Galiziako bideak dinamizatzea.

Lehen bilera hartan ordezkariak izan ginen Gaztela eta Leongo elkarteekin harremanetan jartzeko, baina uste dugu Galiziako Xuntak interes berezia erakusten zuen proiektu horrek ibilbide bakarra eta esklusiboa ezartzea zuela helburu: Camino Sanabrés.

Susmagarri, ziurtasun eta ordezkatzen genituen elkarteen onespenarekin (Rionegro del Puente, La Bañeza, Astorga eta Zamora), erabaki genuen hurrengo bileran —2019. urtean egin zen bileran— ez gaudela ados proposamenarekin, beste bide batzuetarako baztertzailea izango bazen, hala nahi baitzen.

Bilera hartan, Zamorana de los Caminos de Santiago elkartearen eta haren ordezkatuen iritzia alde batera utzi zen, eta gure probintziako ibilbideen zati batzuk baztertuta geratu ziren (Granja de Moreruela a Astorga, Benavente a Santa Marta de Tera eta Zamora hasta San Martín del Pedroso), erabaki genuen proiektu baztertzaile horretan ez parte hartzea.

Bitxia bada ere, duela hilabete eskas, Gaztela eta Leongo Juntako Kultura eta Turismo sailburuak Zilarrezko Bidearen trazadura berri bat asmatu zuen bere laguntzarekin —orain Granja de Moreruelaraino baino ez da iristen—, eta gainerako herriak ez ditu aintzat hartu, antzina-antzinatik, galtzada bimilenario erromatarraren ohiko ibilbidea zapaldu baitute.

Ez dira inoiz kontuan hartu bidean gaudenak, haien eta erromesen arazoen berri dakigunak garela; izan ere, proiektu honi buruz ere ez digute galdetu, eta Gaztela eta Leongo elkarteek proiektuari buruz pentsatzen dutenari buruz aholkuak eman genizkioke.

Uste genuen ezin zela okerrago egin, baina, zoritxarrez, gertakariek baieztatzen dute oker gaudela. Kudeatzaile publikoek askotan administratuei kasurik egiten ez dietela nabarmentzen duten ekimenak eta jarduerak sortzen dira.

2017. urtean, otsailaren 17an, hain zuzen, Gaztela eta Leongo Juntako Kultura eta Turismo sailburu Maria Josefa García Cirac andreak, bere saileko zuzendari nagusi guztiekin batera, Zamorako Etnografia Museoan bildu zituen probintziako gizarte-, kultura- eta turismo-agenteak —besteak beste, AZACS—, Zamorako Kontseilaritza egin nahi zutenak erakusteko.

Topaketaren gai nagusia Gaztela eta Leongo Juntak lantzen zituen proposamenak zerrendatzea zen, besteak beste, Xacobeo 21 hurrengo urterako proiektuak, eta Zamorano-Portugesa bidearen dinamizazioaz hitz egin zen.

Garai hartan, gure elkartea Donejakue Bideko zenbait jardueratan murgilduta zegoen. Proiektu nagusia eta anbizio handienekoa zen Almendraren Ogiaren harrera-gune bat martxan jartzea, ezinbestekoa baitzen trazadura horren egoera desblokeatzeko. Izan ere, bide horrek ez die uzten erromesei gutxieneko baldintza batzuk, egun bakoitzaren ondoren atsedena bermatzeko.

Europako funtsen kontura finantzatutako proiektuei esker, irekita zeuden jada Fonhotz, Alcañices eta Trabazosko aterpetxeak, baina, harrigarria bada ere, ez ziren kontuan hartu lehen jardunaldiak, erromesak ez baitzituen hartzen. Zamoratik Fonhotzera 52 bat kilometro daude, gutxi gorabehera, Donejakue bideari jarraituz, eta erromesek ez zuten aurkitzen gaua igarotzeko tokirik Ricobayo de Albako aterpetxea martxan jarri arte. Pentsatzekoa denez, ibiltariak beti baztertuko luke bide hori, lehen egunetan ez baitzegoen harrera-lekurik.

Eskerrak eman zizkiguten sailburuak egindako proposamenengatik, eta bide hori berrabiarazteko behar den guztian laguntzeko interesa adierazi genuen. Horretarako, Turismo zuzendaria izan zen solaskidea, han izan baitzen.

2017. urtea zen, 2018. urtea iritsi zen eta 2019. urtea igaro zen. 2020an gaude, eta Sailak ez du inor jarri harremanetan gure elkartearekin. Dagoeneko ohituta gaude horretara, eta horregatik ez gaitu harritzen. Ez ziren proiektuaz bakarrik interesatu (ezinbestekoa bide hau bideragarria izan zedin), baizik eta hiru urte geroago jakinarazi ziguten gure diru-laguntza eskaera ezetsi egin zela, nahiz eta “Adri Palomares” garapen-agentziaren egoitza guztiak eraman.

Baina, kasu honetan, deigarriena eta harrigarriena da ezen, erromesekin egunez egun lanean ari direnekin kontsultatu ere egin gabe, eta hurrengo Xacobeo 2021a iristean Done Jakueren bideak zabaltzeko eta sustatzeko asmoz, gida bat ikusi dugula duela egun batzuk gure Erkidegoko ibilbide guztiekin, besteak beste, Zamorano-Portugesa bidearekin.

Bertan, Zamora eta Campillo arteko lehen etapa ezartzen da, erromesentzat distantzia egokia duena, baina eragozpen batekin: Campillon erromesek ez dute zerbitzurik aurkituko egun horretako beharrak asetzeko, 2021etik aurrera egin ahal izango duten bezala, kilometro batzuk lehenago Almendra del Pan-en.

Bigarren etapa Campillo eta Fonhotz artekoa da, baina ez du esan Ricobayo de Alban erromesentzako udal aterpetxe bat dagoenik. Era berean, ez da jasotzen duela urte batzuk Trabazosen espazio bat prestatu zela; ez da ohiko aterpetxea, baizik eta beharretarako harrera-lekua.

Gidak etapa hauek gomendatzen ditu:

Zamora Campillora; 28 km (erromesentzako aterpetxerik gabe)

Campillo Fonfriara; 34 km

Gure proposamena, erromesarentzako harrera guneetan pentsatuz eta bidea egin ondorengo distantzia egiaztatuz, hau da:

Zamora Almendrara del Pan; 23,6 km

Almendra-ogia Ricobayo de Albara; 18,2 km.

Ricobayo de Alba - Fonfria; 20,1 km.

Zentzugabea da, baina ulertarazten digu zergatik gauden egoera horretan, eta gure bideen kasuan, zergatik atzerakada hori izaten dugun urtero Zamora probintzian. Artikuluaren enuntziatuak dioenez, ezin da okerrago egin.

Suposatzen dut kasu hauetan pertsona arduratsuak izanik bidezkoa izango litzatekeela edizio honekin antzeko estropezu egin dutenek (diru-kopuru handi bat ordaindu beharko diete diru-kutxa publikoei) beren poltsikoen kostua beren gain hartzea eta guztion artean ordaindu behar ez izatea, baina hori ez da gertatuko, baldin eta norbaitek egindako akatsa bere gain hartzeko duintasuna badu eta emaitzarik ez duen kargu bati uko egiten badio, hori frogatzen du.

Segur aski, 2021eko Xacobeoko fasto guztiak iritsi baino lehen, beste desmane batzuk ikusiko ditugu. Batzuek gorritu egingo gaituzte, eta lotsa ere eragingo digute, nahiz eta haiek egiten dituztenek merezi ez duten postuetan jarraitu. Besteen gainetik sinestearen eta egunero lurralde honetan ditugun arazoetako bakoitza bizi dutenak kontuan ez hartzearen ondorio dira.

Erlazionatutako artikuluak