ERROMESAK? Bai.

Asko hitz egiten da erromesei, turistei, turigrinoei, bizikletazaleei eta gainerako faunari buruzko foro eta sare sozialetan, eta batzuk bidean sobran badaude, beste batzuek maitatu eta beste batzuek bortxatu egiten dute, eta, hala, batzuentzat edo besteentzat hilda dagoen bidea hiltzen ari den espiritu jakobeoa aizundu egiten dute.

Ezagutzen nauenak badakit erromes gisa 1999tik egin dudan ibilbidea, eta gero ospitalero gisa 2007tik, eta urte hauetan guztietan esan behar dut egia dela horri buruz esaten den guztia. Masifikazioa iristeak eta Done Jakueren azpiegitura handitzeak gero eta gehiago erakartzen ditu Iberiar Penintsulako fauna, eta ez hain iberiarra, lau puntu kardinaletatik eta argitik, zenbat eta pertsona gehiago izan haien portaerak eta zergatik datozen bidera.

Asko hitz egiten da, halaber, duela urte batzuk bidea nolakoa zen, hainbesteko masifikaziorik gabe, hainbeste aterpetxerik gabe, hainbeste erromes edo turista gabe, eta 80ko edo 90eko hamarkada horretara itzuli beharko litzateke, non udan erromesak bakarrik baitzeuden, edo hori ere ez, eta, hala, bidea bere osotasunean gozatu ahal izango litzateke.

Benetan ezetz uste dut. Eta esaten dut nire lehen harremana turista izan zelako, eta bideak erabat aldatu zidan bizitza. Eta horregatik uste dut bidea irekiagoa dela hasiberrientzat, turistarentzat edo nola jakin gabe bidean erori den despistatuarentzat, bide askotako beteranoari baino, eta askotan beste horiei sorbaldaren gainetik begiratzen diela, "hauek hemen margotzen dutela?" pentsatuz, pena eta esne txarra nahastuta bezala.

Bideak duen gauza magikoa da turista horren eraldaketa, birmoldaketa, zertara etorri den ere ez dakien pertsonaiarena, lagun batzuekin diru gutxirekin festa egun batzuk pasatzera etorri zen mutil horrena, Erromesen. Eta eraldaketa existitzen dela eta zoragarria dela bermatzen dizuet. Eta horrelako pertsonarik gabe ezinezkoa da bidean egotea.

Nik neuk bizi izan nituen horietako asko Bodenaian, eta luze dira leku magiko horretan nire garaiko oroitzapenik onenak.

Orduan, logikoa da pentsatzea bidea ez dagoela hilda, inoiz baino biziago dagoela. Bidearen espiritua gu guztiengan dagoela, batzuk azaleratuta eta beste batzuk loratzeko. Munduko ikaslekurik zoragarriena gure oinetan dugula, eta hartaz gozatu behar dugula, eta oraindik ez dakitenek horretaz ere gozatu ahal izatea.

Noski, zentsuratzeko moduko jokaerak salatu behar dira, eta ez dira “erromes ona izatea” deitzen dugunaren duinak. Baina altxatu eskua bidean edo bidetik kanpo inoiz bekaturik izan ez duenak.

Horregatik, ondo legoke enpatia pixka bat izatea turista horrengatik, ni neu lehena, hasiberri edo abenturazale horrengatik, denok noizbait izan garela, eta zentsuratu eta etxera joan beharrean, esanez ez duela ezer margotzen bidean, lagundu eta pedagogia jakobea duela berarekin, eta, horrela, eraldaketa handia eramangarriago bihurtzen duela.

Kontua ez da “denak balio du eta bakoitzak nahi duen bezala egiten du bidea” aplikatzea, ez, ez da hori. Nire ustez, etorkizuneko erromesa hezi behar da, oraindik ez baitaki zer den, edo laster izango dela, eraldaketa handi hori errazagoa izan dakion.Eta ez da lan pedagogiko hori bakarrik, baita harekin bizi den bidea maite duen erromes beteranoaren lana ere.

Esaten da, halaber, Done Jakue bidea bizitzaren bidea bezalakoa dela, hori horrela bada, eta ni ziur nago horretaz, inoiz ez da faltako gure egunerokoan aurkitzen dugun mundu-aniztasun hori. Erromes klasean ez ezik, ostalaritzan ere bai. Eta, hala, turista horren ikaskuntza eta eraldaketarako ibilbidea are aberasgarriagoa izango da.

Erromesaldia erromantizismoa eta abentura zen garai bateko nostalgiak ezin gaitu begiak itsutu XXI. mendean bizi garela eta Don Elías Valiña amesten zuen Galiziaren inbasio hura, hainbeste amestu zuena, errealitate bihurtu zela ez ikusteko adina.

Bidean ez da inor sobera, denok sartzen gara. Zenbat eta gehiago, hainbat eta hobeto.

Bidean ikusiko dugu elkar.

ULTREIA.