Etapa de Somport a Jaca

km 30,5

Tempo 08H 30’

Dificultade media

Albergues 8

Dispoñible sen conexión

161 quilómetros para gozar da fortificación militar do século XIX

Información sobre a etapa 1 por Somport: Etapa de Somport a Jaca

Ampliar mapa

Puntos de interese da etapa 1 por Somport: Etapa de Somport a Jaca

15 Cidadela
14 Catedral de Jaca
13 Ermida de San Cristóbal
12 Vado do río Ijuez
11 Igrexa de San Miguel
10 Igrexa de Santo Estevo
9 Covas de Villanua
8 ponte medieval
7 Nosa Señora da Asunción
6 torre de fusil
5 Estación de Canfranc
4 Fundición Anglasé
3 Hospital Santa Cristina
2 monumento peregrino
1 GR.65.3 en Aragón

O itinerario

Km 0. Somport (Albergue. Bar)

Una sinal de madeira coa indicación "GR 65.3 Canfranc Estación" e unha mouteira xacobea labrado coas distancias a Santiago de Compostela (858 Km) e Undúes de Lerda, última poboación aragonesa (87 Km), incitan a dar o primeiro paso. Baixamos as escaleiras que se atopan xunto á mouteira paira seguir descendendo xunto á marxe dereita do río Aragón. Apenas percorridos 800 metros rodeamos a planta escavada do hospital de Santa Cristina, recoñecido hospital de peregrinos fundado na Baixa Idade Media. Tras deixar a estación invernal de Candanchú a man dereita cruzamos a N-330, salvamos o pequeno desnivel grazas a unhas escaleiras e retomamos a marcha vale abaixo. A presenza dalgúns búnker de formigón e o desafiante panorama da nosa dereita, con varios moles pirenaicas alzar sobre o campamento de Rioseta, facilitan a travesía até toparnos coa cheminea da fundería do Anglasé, una torre de sillería que representa o único vestixio dunha antiga mina de cobre e ferro. Despois dun breve encontro co bosque saímos a unha pista e viramos á esquerda paira salvar a canle do río procedente da Canle Roya. Acto seguido abrimos un portillo de madeira e retomamos a senda. Un quilómetro máis adiante, unha ponte de madeira permite cruzar as augas do barranco de Izas, que tamén se esborrallan cara ao río Aragón. Continuamos baixando por un estreito carreiro comido pola exuberante vexetación e ás costas do Coll de Ladróns, dous fortes defensivos de 1758 e 1900 mimetizados sobre o peñasco. O aroma dun forno de pan abre o apetito chegando á beiravía da N-330, estrada que seguimos paira entrar en Canfranc Estación.

Km 6,8. Canfranc Estación (Todos os Servizos)

Una beirarrúa pavimentada permite abandonar a poboación xunto ao río, aínda que tras as últimas casas vólvese á beiravía da estrada paira cruzar un túnel. Á saída vírase á esquerda paira tomar unhas escaleiras que baixan ao pé da presa de Canfranc (Km 8,5). Cruzando o río Aragón internarnos nos nunha senda que zigzaguea sobre o cortado formado pola erosiva acción do río. Desde este miradoiro pode observar a torre de Fusileros, fortificación militar do século XIX emprazada ao bordo da N-330. Nalgúns tramos o camiño tórnase sombrío grazas á cobertura de háxalas e descende até o barranco de Ip, onde saúda una fría fervenza (Km 10). Cruzamos a ponte, aínda co frescor dos helechos e o bosque, paira percorrer o quilómetro que nos separa de Canfranc.

Km 11,2. Canfranc (Albergue. Bar)

A localidade atravésase pola rúa Albareda, que divide o pobo en dúas metades iguais. Deixamos a man esquerda a igrexa parroquial da Asunción paira cruzar o río Aragón pola ponte medieval. Arroupados entre a montaña e o río seguimos durante máis de dous quilómetros até chegar a un paso subterráneo que atravesa a N-330 e que obriga case a agachar (Km 13,6).Outro tramo de dous quilómetros, coa perspectiva do río baixo os nosos pés, lévanos a pasar xunto á cova das Güixas, una gruta de estalactitas e estalagmitas. De inmediato chégase á entrada de Villanúa, onde xorde a primeira alternativa da etapa A primeira opción, a GR-65.3 xira cara á dereita, cruza a ponte sobre o Aragón e continúa até Castiello de Jaca por unha cabañera (cañada paira o gando) paralela á N-330 e posteriormente por unha planicie sobre o val. A segunda opción, sinalizada como GR-65.3.1 lévanos primeiro até o centro de Villanúa. Pasamos a describir a continuación as dúas opcións:

Km 15,8. Villanúa (Albergue. Bar. Tenda. Farmacia. Caixeiro)

GR-65.3: Xunto á fonte de Villanúa viramos á dereita. Tras deixar atrás o pobo cruzamos o río, atopando as frechas amarelas á nosa esquerda. Avanzamos polo camiño xunto á estrada durante aproximadamente 2 quilómetros até o Parque Lecer Aventura Villanúa (quiosco con refrescos e café durante o verán e os fins de semana de primavera). Retomamos o camiño e ao chegar á zona de tiro con arco cruzamos a N-330. Deixamos á dereita o edificio-escola e ascendemos suavemente uns 700 metros paira alcanzar una planicie. A través dela continuamos o noso camiño divisando o val do Aragón. Dous quilómetros despois topámonos coa comarcal que une a N-330 con Aratorés. Seguimos a estrada á esquerda durante 200 metros, retomando o camiño xunto á beiravía dereita. Tras cruzar un pequeno arroio por unha ponte de madeira subimos uns metros até outra planicie sobre o val, a antiga morrena glaciar que nos leva nun par de quilómetros a Castiello de Jaca.GR-65.3.1:Xunto ao supermercado de Villanúa torcemos á esquerda e abandonamos Villanúa tras deixar atrás a igrexa de San Esteban.. Fiámonos das marcas vermellas e brancas do GR, que nos guían durante máis dunha hora, primeiro por pista asfaltada e logo por pistas terreras, até unha ponte sobre o Aragón (Km 21,4). Pasámolo paira chegar á N-330, que cruzamos con atención paira subir até Castiello de Jaca.

Km 22,6. Castiello de Jaca (Albergue. Bares. Tenda a partir de abril-maio de 2015)

Deixando a man dereita a igrexa de San Miguel, descéndese rúa abaixo até a estrada nacional. Cruzámola paira chegar á zona de servizos do pobo e de seguido volvemos salvar por outra ponte o río Aragón. Un gratificante paseo pola marxe do río lévanos a cruzar sobre unha pasarela habilitada en 2010 sobre outra canle, esta vez o do río Ijuez (Km 23,8). Liquidado este punto, antes conflitivo e que grazas á pasarela quedou no recordo, retomamos a marcha media hora máis até cruzar a estrada. Despois continuamos máis de dous quilómetros pegados á beiravía da N-330 e por algunhas cabañeras paralelas. Chegamos así até a ermida de San Cristóbal (Km 28,3).Tras a ponte afrontamos o forte repecho da costa da Saúde paira entrar en Jaca. De fronte, pola avenida de Francia, chegamos até a praza da Catedral e continuamos polas rúas Bellido e Porta Nova paira virar á dereita pola rúa do Hospital e de novo á dereita por Conde Aznar, onde se atopa o albergue. Fin de etapa.

Km 30,5. Jaca (Todos os Servizos)

As dificultades

Observacións

En imaxes

Que ver, que facer

Desde a Idade Media, o ir e vir dos peregrinos europeos cara á tumba do Apóstolo Santiago foi conformando catro grandes itinerarios ou vías que penetraban en España: a vía Turonense, a Lemovicense, a Podense e a Tolosana. O tres primeiras uníanse antes de chegar a Saint Jean Pied de Port e facíanse una soa até Compostela polo Camiño Francés.A última, a vía Tolosana, entraba en España polo paso de Somport, porto do pirineo oscense onde comeza o ramal aragonés do Camiño de Santiago Francés e que hoxe comunmente se denomina Camiño Aragonés.

HOSPITAL DE SANTA CRISTINA: Próximo a Candanchú, o Camiño de Santiago rodea a súa estrutura antes de cruzar o río Aragón pola ponte de Santa Cristina. Desde o século XI supuxo un reconfortante aloxamento paira os peregrinos. Aínda que en ruínas desde o século XVII, o capítulo IV do libro V do Codex Calixtinus defíneo, xunto ao hospital de Xerusalén e o hospital de Mont Joux, como "una das columnas que o Señor estableceu neste mundo paira sostemento dos seus pobres". Entre o 2003 e o 2005, a empresa Sargantana S.L levou a cabo tarefas de escavación e consolidación.
CANFRANC ESTACIÓN: O núcleo coñecido anteriormente polos Arañones creceu coa construción da Estación Internacional en 1928. Trasladouse o Concello até aquí despois do incendio que arrasou Canfranc pobo en 1944. Bo lugar de provisión paira a etapa, xa que ten multitude de bares restaurantes, panadaría, carnicería e tendas de alimentación.
- Estación Internacional de Canfranc: Inaugurada en 1928 polo rei español Alfonso XIII e o presidente francés Gaston Doumergue, a Estación Internacional de Canfranc formou parte do ambicioso proxecto de comunicación ferroviaria entre España e Francia a través do val do Aragón. O tránsito de materiais e viaxeiros entre ambos os países perdurou até 1970, ano no que se derrubou un das pontes ao paso dun tren de mercadorías. Afortunadamente sen vítimas. O desmesurado edificio, con 241 metros de fachada, hoxe está cuberto de estadas e guindastres que pretenden convertelo en hotel.
- Torre de fusileros: Saíndo de Canfranc Estación, tras pasar o túnel da N-330 e antes de baixar á presa do encoro, xa se pode ver esta fortificación militar do último cuarto do século XIX. Serviu de apoio á estreada vía de comunicación con Francia e agora aproveitouse como salga de exposicións. A torre, de planta ovalada, ten catro pisos e está construída en sillería.
CANFRANC:Debido ao encajonamiento da poboación entre a N-330 e o río Aragón e os peñascos pirenaicos, a rúa Albareda, que divide a localidade en dúas metades iguais, constitúe a súa única vía de paso. O escarpado terreo non lle permitiu cambiar a súa fisionomía desde a súa fundación no século XI. Até o século XX foi a poboación máis próxima á fronteira, así que o continuo tránsito de xentes e o consecuente comercio e cobro de peaxes convertéronse no seu modo de subsistencia. Gran parte da poboación abandonou o pobo tras o devastador incendio de 1944 e a capitalidade pasou ao núcleo de Canfranc Estación.
- Igrexa parroquial da Asunción: Houbo un templo románico consagrado á Asunción pero o actual é o resultado de diferentes etapas construtivas. Nunha delas participou Juan de Segura, destacado mestre oscense do século XVI. No interior hai catro retablos barrocos nas capelas laterais.
- Ponte medieval:Coñecido comunmente como ponte de abaixo, trátase dunha construción medieval restaurada no século XVI que permite cruzar o río Aragón en dirección a Villanúa.
VILLANÚA:Na Idade Media, como outras aldeas do val de Aragón, nun escenario convulso, Villanúa constituíuse e poboou de xentes atraídas coa finalidade de que explotasen os fértiles campos da ribeira do Aragón. No século XX, co esplendor da actividade agropecuaria e as obras do ferrocarril de Canfranc, Villanúa superou os mil habitantes. Hoxe só roza o medio milleiro e basea o seu autosuficiencia nos servizos derivados do turismo.
- Cova das Güixas:Antes de entrar en Villanúa a senda pasa xunto á cova das Güixas (bruxas), un conxunto de galerías subterráneas adaptadas ao turismo. Destaca a gruta coñecida como a Catedral, de 16 metros de altura e con variadas columnas de estalactitas e estalagmitas. A empresa Sargantana encárgase de organizar as visitas, e pódese contactar con eles no teléfono 974 373 217 ou na dirección: cuevas@sargantana.info. Debido á humidade e as baixas temperaturas, é conveniente levar roupa de abrigo paira visitalas.
- Igrexa de San Esteban:Conserva algún testemuño do seu pasado románico pero o seu aspecto actual é do século XVIII. O interior está constituído por dúas naves e dúas capelas e garda una talla policromada da Virxe dos séculos XI ou XII.
CASTIELLO DE JACA:Asentado na parte baixa do alto val do Aragón, Castiello é tamén entrada natural ao val da Garcipollera, contorna natural e de caza con varios despoblados. Coñecido como o 'pobo das cen reliquias', grazas á lenda dun peregrino valenciano que doou aos veciños de Castiello todos os bens que levaba consigo. Estas reliquias gárdanse nunha arqueta que se abre o primeiro domingo de xullo.
- Igrexa de San Miguel:Emprazada na parte alta da localidade, é o primeiro edificio que ve o peregrino ao entrar en Castiello de Jaca. A súa construción primitiva data do século XII pero o seu aspecto foi variando até o século XIX. Destaca no seu interior o retablo barroco do altar maior.
JACA:Parada e fonda oficial da primeira etapa do Camiño de Santiago Aragonés, Jaca atópase a 820 metros de altitude, rodeada polos ríos Aragón e Gas. As bondades do seu emprazamento natural non pasaron desapercibidas e xa as tribos celtas poboaron dunha maneira ou outra este lugar. O mesmo os romanos, tras a súa conquista no ano 195 a.C polo cónsul Marco Poncio Catón. Paira o ano mil, tres núcleos consolidáronse sobre as ruínas dunha Jaca abandonada tras o esborralle do Imperio Romano: o Castrum Real, o núcleo de Santiago e o de San Pedro. O conxunto deles formou a cidade de Jaca, á cal o rei Sancho Ramírez outórgolle o Foro e nomeou capital do novo Reino de Aragón no ano 1077*.Ademais de visitar os monumentos, tras máis de 30 quilómetros de camiñada o que máis apetece é sentar nunha terraza e gozar do ambiente da praza da Catedral ou pasear tranquilamente pola comercial e bulliciosa rúa Maior.*Información recompilada da obra de Albergo Gómez García: Guía invisible de Jaca. Construción e desaparición da cidade antiga e medieval.
- Catedral de San Pedro:Comezou a construír entre 1075 e 1094 baixo o reinado de Sancho Ramírez. Conserva no básico a súa estrutura e configuración románica: una planta basilical de tres naves, cabeceira con tres ábsidas semicirculares e dúas portas de acceso, a meridional e a porta occidental ou principal. O que o peregrino pode contemplar na actualidade é o resultado de varias etapas construtivas que foron achegando novos espazos edificados e decoracións. Na ábsida meridional atópase resumido a linguaxe propia do románico jaqués, que non é outro que o famoso ajedrezado, un relevo en forma de pequenos cilindros que decora frisos e arquivoltas de xanelas e portadas.
- Museo Diocesano:Creado en 1963, inaugurouse en 1970 paira preservar valiosas pinturas románicas, tallas en pedra e madeira, etc. das igrexas da diocese de Jaca. O museo atópase no claustro románico da catedral e en salas contiguas.
- Torre do reloxo:Torre do gótico civil levantada cara a 1445 como residencia particular. Situada na praza do Marqués da Cadea, actualmente é sede da Comunidade de Traballo dos Pireneos. Bautizada polo sobrenome do reloxo, foi tamén coñecida como Torre do Merino (representante do rei na cidade) e por Torre do Cárcere, xa que se converteu na sede dos cárceres da cidade de Jaca.
- Igrexa de Santiago:Fai esquina entre as rúas Ferrenal e Coso, no que un día foi o barrio de Santiago, lugar onde tamén se atopaba a desaparecida Porta de Baños, pola que saía o peregrino de Jaca paira tomar a dirección cara a Navarra. A igrexa construíuse en 1088 e foi claramente restaurada no século XVIII. Destaca nela as xanelas geminadas (de dobre arco enlazado por unha columna) da torre campanario.
- Cidadela de Jaca:Recinto defensivo pentagonal construído por orde de Felipe II entre finais do século XVI e o XVIII. Até o século XIX foi coñecido como Castelo de San Pedro. No foso do recinto campan os cervos ás súas anchas.