TÁBARA ETA BERE UDAL ATERPETXEA

Tábarak beti izan du ezaugarri bat: ospitale-biztanleria da, haraino iristen ziren erromes eta kanpotarrak hartzen ditu.

X. mendean, San Salvadorreko monasterioak, Tábarako lurraldeetako eliza- eta botere-gune bihurtuta, Compostelarako bidean zihoazen bitartean iristen ziren erromesak hartzen zituen, maisuaren jarraitzaileetako bati begirunea erakusteko.

Monasterio horretan, oso idazmahai garrantzitsua izan zen, eta garai hartan oso garrantzitsuak ziren zenbait kodize jaio ziren. Gaur egun, horietako hiru gordetzen ditugu (Beato Morgan, Beato de Tábara eta Beato de Gerona). Azken horretan, apostolu erromesaren irudirik zaharrenetako bat gordetzen da, seguruenik zaharrena, Hispanakobus izeneko irudi adierazgarrienetako batean.

Geroago, XVI. mendean, Tábarako markesak, Bernardino Pimentel jaunak, bere testamentuan adierazi zuen egonaldi bat prestatu behar zela herritik pasako diren erromesak hartzeko.

XIX. mendean, gure literaturak eman duen poeta ospetsuenetako bat jaio zen. Batzuen ustez, poeta erromesa da; izan ere, Leon Felipe betiko erromesa izan zen, eta inork ez bezala abesten jakin zuen erromeroak Konpostelara joaten zirenean.

Sanabriako bidean ibiltzean erromesek egin behar duten lehen egunean dago Tábara, eta nahitaez gelditu behar dute erromesaldia egiten dutenek. Horregatik, 2004. urtean, Tábarako Udalak instalazio batzuk eraiki zituen Konpostelara zihoazen erromesak hartzeko.

Zamora probintzian eraiki zen lehen aterpetxeetako bat izan zen. Oraindik ez zegoen martxan hiriburuko aterpetxea, Tábarak iristen ziren erromesei harrera egiten zienean. Oso instalazio duinak ziren garai hartan. Aterpetxe berriak sukalde zabala zuen, non erromesak egun horretako behar guztiak ase baitzitzakeen, dutxa bat, atzean utzi zuen egunean pilatu zutena kentzeko, bi komun eta gela bat, non zazpi litera baitzeuden, hamalau erromes hartzen zituztenak.

Garai haietan, erromesaldia oraindik hasiberria zen, eta, beraz, instalazio horiek oso ondo betetzen zuten pentsatzeko helburua; izan ere, aterpetxera iristen zirenek harrera bat aurkitu zuten, erromesaldiko leku askotan eman ez zieten harrera.

Hasiera-hasieratik, lur honetako jaunaren testamentuaren legatua betez, Tábarako Udalbatza ohartu zen erromesaldia ez zela negozio bihurtu behar, nahiz eta aberastasuna sortu nahi izan igarotzen den tokietarako eta hartzen zituen erromesentzat ez zen kobratzen haiek erabiltzeagatik; instalazioak mantentzen laguntzeko dohaintza bat besterik ez zitzaien eskatzen.

2004. urtetik 2014. urtera bitartean, aterpetxeak eginkizun hori bete zuen, eta erromesek aterpea aurkitu zuten, nahiz eta instalakuntzak ez zeuden beti ospitalean.

2014. urtean, kudeaketa aldatu eta Santiren espiritua elkarteak bere gain hartu zuen pertsona bat etengabe hartzeko ardura, iristen zirenak hartzeko, eta José Almeida, bokazioko erromes eta ospitaletegia, arduratu zen instalazioez.

Zalantzarik gabe, harrera modu berri horrek aldaketa garrantzitsua ekarri zuen Tábarako udal aterpetxean abegi tradizionala eskaintzea, abegi izateak hori esan nahi baitu, une horretan aterpetxean dagoena partekatzea.

Harrera berri horren lehen urteetan, aterpetxeak izango zituen beharretarako egokitu behar izan ziren instalazioak. Edukiera handiagoko berogailua jartzea, guztiek ur beroa, hozkailu handiagoa, garbigailua, bitrozeramika, ontzi-garbigailua, egur-berogailua, 20 urte igaro ondoren literak eta koltxoiak aldatzeko... Aldaketa ugari egin behar izan ziren aterpetxea erromesen behar berrietara egokitzeko.

Iristen zirenei harrera egiteko beste modu bat hasi zen. Denbora gutxian lortu zuen erromesek leku horren garrantzia nabarmentzea, eta erromesaldi ibilbide luze hori egiteko prest zeuden guztiei gomendatu zien. Egun bakoitzeko arropa-garbiketak, edari hotz edo bero batekin iristen zirenei ongietorri-oparia jasotzeak, afari komunitario bat partekatzeak edo goizero ematen zitzaien gosariak aterpetxea garrantzia hartzen hastea lortu zuten, erromes askorentzat leku bihurtzen ari zena eta erromesaldian ez zena.

Instalazioak oso duinak ziren arren, bi hamarkada igaro ondoren, hobekuntza handia egin behar zen, zeren erromes guztiek gela berean masifikazio bat adierazten baitzuten, eta masifikazio hori ez zen egokia izaten, eta, batzuetan, erromes batzuk iristen zirenean, termoko ur beroa ez zen nahikoa dutxa egokia izateko.

Jasan dugun pandemia amesgaiztoa izan zen aterpetxe askorentzat eta egoera txarrenetarikoa; beti atera behar da positiboena, eta kasu honetan, instalazioak gaur egungo garaietara egokitzeko aukera eman zuen.

Zamorako Diputazioko Kultura eta Turismo Sailak partida bat prestatu zuen probintziako eta Tábarako Udaleko aterpetxeak hobetzeko eta berritzeko, eta laguntza horiek jaso zituen bere herriko aterpetxea nabarmen hobetzeko.

Tábarako Udalak eta Zamorako Diputazioak ahalegin handia egin dute aurre egin behar diegun denborekin bat datozen instalazioak lortzeko eta Tábarako udal aterpetxeak izan duen aldaketa esanguratsua izan da.

Erromesen gela zaharra, iristen ziren guztiak hartzen zituena, beste bi gelatan banatu da. Bata, hemendik aurrera gure aterpetxean prestatzen diren ospitalekoentzat izango da, eta, bestea, adin handiko erromesek erabiliko dute, edo lesioren bat arrastatuz eta behar duten egunetan atseden har dezaketen erromesek, egun horretan iritsi direnek ez baitute axola.

Aterpetxea handitzeko eraikin bat egin da, bi gela berri dituena, banakako oheak eta horien arteko espazioa dituena, pertsona asko hartzen dituzten lekuetan batzuetan izaten den estuasun hori ez sentitzeko adina. Bi komun ere prestatu dira, bat erromesentzat, bi konketa, bi komun eta bi dutxa handi dituena, erromesentzat bezala, hauek ere garbigela dute.

Aterpetxearen edukiera nabarmen handitu da, erromesak ez daitezen geratu leku estali gabe, bideko egun gogor eta gogor baten ondoren atseden hartzeko, are erromesaldia bide horretan areagotzen denean ere.

Erromesek izango duten beste berrikuntza bat dozena eta erdi fruta-arbola dituen lorategi bat da. Bertan soropila, mahaiak, bankuak eta iturria jarriko dira, eta egun luze batean atseden hartzeko leku aproposa izango da. Lorategi horri Evaren lorategia deituko zaio, landatu zituen ospitaletik datorkio izen hori, eta fruta-arbolek fruitua ematen ahal diete iristen ziren erromesei.

Tábarako udal aterpetxean eskaintzen den harrera tradizionala urte osoan egiten da; izan ere, neguko hilabeteetan erromesaldia moteldu egiten den arren, ia amore eman arte, beti egongo da erromes bat, aterpea behar duena, eta horretarako aterpetxe hau izango du, beti harrera beroa izango duena.

Orain Tábarako udal-aterpetxeak egun gogor baten ondoren ostatu hartzea erabakitzen duten erromesei eskaintzen dizkien instalazio berriek, eguneko arropa-garbiketa, harrera beroa, afari komunitario atsegina eta gainerako erromesekin egun horrek eman dizkien sentsazioak partekatzeko aukera eta, goizean, ordezko egun berriari aurre egiteko gosari birsortzailea eskaintzen jarraituko dute.