Erromes batekin elkarrizketak

Etapa uretan igarotzen ari da. Ez du batere axola, udazkenak oparitzen digun kolore-ikuskizuna dela eta. Agian, uragatik are biziagoak dira.

Bide honen edertasuna ez sinestekoa da. Luxu handia da erromes honentzat herri hauetan eta antzinako bideetan ibiltzea, bere lagun bakarrarekin. Hori ez da oso ohikoa Santiagoko bideetan.

Mezu bat jasotzen dut nire telefonoan. “Gazteluko tabernan zain egongo naiz zerbait hartu nahi baduzu, handik Vegarienzara bi kilometro besterik ez zaizkizu geratzen”.

Envitea onartzen dut, eta hegan pasatzen zaidan ordu batean nago han.

Taberna ehiztariz beteta dago, eta, egun gorabeheratsu baten ondoren, kontsumizioak hartzen dituzte beren zorte txarrari eta, nola ez, eguraldiari buruz ozenki hitz eginez.

Besteak beste, Denbora gutxian hitz egingo dugu, nire oin nekatu eta erabat bustiek ez baitidate denbora askorik uzten eta handik bi kilometrora, Vegarienzan, non janari etxe zahar bat baitago.

Etapa-amaiera niretzat.

Salbatzailearen edo Bide Ahaztuaren bidea egin duen erromesak, segur aski, bera ikusi edo harekin bat egin izan du, aurrez aurre edo telefonoz, edo Internet bidez. Aterpetxe batean edo Bideko zati batean.

Nik aspaldi ezagutu nuen Bodenayako erromesen aterpetxea zuzentzen zuenean, eta bera bere denbora, hiriburua eta bizitza uzten hasi zen erromesak Salbatzailearen Bidea eginez gal ez zitezen.

Gaur egun, urte askoren ondoren, gauza bera egiten jarraitzen du. Orain, ordea, bi bide ditu: El Salvador eta El Olvidado. Gero eta gutxiago ahanzturan.

Vegarienzara iritsi berria naiz eta Maxi etxearekin sorginkeriak egiten ditut, Leongo tabernarik zaharrena dela diote, eta, jakina, solerak tarte bat du. Lau alboetatik hartzen du istorioa.

Lehengo dendako ateko kristalen artetik begiratzen dut, eta han dago Jose Antonio Cuñarro.

Denda taberna beteta dago gaur larunbata. Jangelan mahai bat libre geratu arte itxarotera gonbidatzen gaituzte, eta, jakina, onartu egiten dugu.

Arropaz aldatu naiz, eta beste pinta batzuekin jangelara pasatu gara. Han geratzen dena jarri digute, gu baikara jaten azkenak, eta gure aurrekoak ia dena amaitu dute.

Markoa paregabea da. Konpainiarik onena.

Done Jakue Bidearen milaka urteko historian zehar, hainbat pertsonaiak hartu zuten parte. Gaur egun, pertsona batzuek aterpetxeak irekitzen dituzte, elkarteak sortzen dituzte, parte hartzen duten boluntarioak edo opor guztiak uzten dituzte, ospitale-lana egiteko, eta, hala, bideak eman ziona itzultzeko. Eta gero ziria dago, lozorrotik El Salvadorrerako bidean altxatu zuen eta gauza bera egiten ari da Olvidado bidean.

Gaur, Jose Antonio Cuñarrorekin.'

 

Erromesa: Zein izan zen Santiago bidearekin izan zenuen lehen kontaktua?

 

Ziria: Nire lehen harremana 2000. urtean izan zen, eta Leondik Santiagoraino joan zen, oporren zati bat aprobetxatuz. Bidea egin nuen lehen aldia izan zen. ez duela beste batzuk adina denbora.

 

Erromesa: Zer aldatu da hobeto eta okerrago El Salvadorren bidean?

 

Ziria: Orain arte, El Salvadorreko bidea gutxiengoaren bidea zen beste bide batzuk egin zituen jendearentzat, baina aurten hasi naiz opor merketzat hartzen duen jendea etortzen. Gainera, Salvadorren erraza da, bost eguneko bidea besterik ez denez, jende asko etortzen baita oporraldi “merkeak” dituzten bost egun horiek aprobetxatzera, eta ez zena bihurtu baitute. Erromesen bidea izatetik turisten bidea izatera pasatu zen, eta hau urte batetik bestera. pertsonalki ez dut aldaketa hori nabaritu aurreko urteetan, aurten nabaritu dut.

 

Iritsi da lehen platera, nik menestra, berak esperientziaz tiratzen du eta etxetik hestebeteak eskatzen ditu.

 

Erromesa: Zenbat denbora ematen duzu egunean Santiagorako bidean?

 

Ziria: Nirekin hitz egiten baduzu, agian gutxi esango dizut; emaztearekin hitz egiten baduzu, egun osoan esango dizu. Gaur, adibidez, goizean, hiru ordu inguruko mapak prestatzen aritu naiz. eta, orain, erromesekin jaten dut, ondo, pozik nago bidean.

 

Erromesa: Nola ikusten duzu El Salvadorreko bidearen aurrerapena epe laburrean?

 

Ziria: Bada, epe laburrera konplikatua ikusten dut, ez baikaude ekimen pribatua agertu ahal den puntuan, eta, beraz, arazo larriak izango ditugu datorren azpiegitura-urtean. Epe luzera ondo iruditzen zait, El Salvadorrekoa bezalako beste bide batzuk hazi egin direlako, eta, ondorioz, ekimen pribatuari bide eman diolako, eta, une horretatik aurrera, aurrera egin daitekeela uste dut. Baina orain bi urte egongo gara, batez ere udan, eta arazoak izango ditugu.

 

Erromesa: Akatsik izan zen edo zerbait okerrera egin zuen El Salvadorren bidean, Bide Ahaztuan harri berarekin estropezu ez egiteko egin daitekeena?

 

Ziria: Nik benetan uste dut ez dela akatsik egon, nik uste dut erromes mota hori dela erromesbidea eta oporrak nahasten dituena. Bide Ahaztuan irtenbiderik? Salbatzailearen bidean ere ez. jendearen pentsamoldea pixka bat aldatu beharko luke, bidearen kontzeptua aldatu beharko luke, eta hezten hasi beharko genuke, bidea zer den eta erromesaldia zer den benetan dakien jendea hezten hasten dela, egin zituen bideak sumatzen hasi ordez, eta, zer ona eta zer erromes naizen, erromesaldi baten balioak erakutsi beharko lituzke.

Nik uste dut irakaskuntza pixka bat falta zaigula, antzina gertatzen zena, zuri irakasten zizun erromesa, orain aurkitzen zenuen erromesa galtzen ari da. Nik uste dut erromesek gero eta gutxiago hitz egiten dutela erromes berriekin.

 

Bigarren azpizuna nik, arkumea

 

Erromesa: Administrazioek lagundu edo gehiago eska dakieke?

 

Ziria: Administrazioek, zehazki El Salvadorren bidean, “zero” izateko eskaini duten laguntza. Bat ere ez. Gaztela eta Leongo Juntako zero mailan, Diputazioko zero mailan eta herri mailan oso ondo hasi ziren, baina une batean ere ez. Kontuan hartu behar da, halaber, herri mailan, non laguntzen zuten gehien, bi bide horiek igarotzen dituzten eskualdeak, bai El Salvadorreko bidea, bai ahaztutako bidea, meatzaritzako eskualdeak zirela, faltan jo dutela eta ezin zaiela asko eskatu, ez baitu ematen eskualdeak horretarako balio duenik. Nazio mailan eta Probintzia mailan izan beharko luke, baina maila horietan bide bakarra interesatzen zaie, bide frantsesa. Gainerako bideak ez dira kontuan hartzen.

 

Erromesa: Nola ikusten duzu erromesaren bilakaera Salvadorrekoa bezalako bide batzuetan, eta hain denbora gutxian hainbeste hazi den ahaztua?

 

Ziria: Ikusten ari garen erromesak bide frantseseko erromesaren, neguko erromesaren eta udako erromesaren antz handia du. Neguan nabaritzen da ERROMESAK etortzen hasi direla, eta uda iristean, erromes horiek ez dira etorri, eta opor merkeen bila dabilen jendea etortzen hasi da. Aurten jende gehiago etorri da, baina “erromes” gutxiago izan dira.

 

Erromesa: Erromesa ere bazara?

 

Ziria: Bai, nahiz eta orain baino bide gehiago egin, badakit zahartzen ari naizela. Aurten bi bakarrik egin nituen, lehen lau inguru.

 

Erromesa: Zer aholku eman diezaiokezu El Salvadorreko bidea edo Ahaztutako bidea egiteko asmoa duen erromesari?

 

Ziria: Bai bide bat, bai bestea, denengana zabal badaiteke ere, “Bidea” gozatzeko bidera etortzen bazara, pentsatu beharko zenuke pixka bat non zauden eta zer bilatzen duzun. Gero, agian, bilatzen ez zenuen beste zerbait aurkituko duzu, baina bide horietara etortzen bazara, gutxiengoei deitu, eta horren bila bazoaz, ez eskatu azpiegitura asko egon dadin, ez dagoelako, ez eskatu instalazio handiak, ez daudelako, eta itsatsi pixka bat zu zauden lekura. Nik eskatuko nizueke aldez aurretik jakitea nondik datozen eta ez dezatela nahi bidea haietara egokitzea, baizik eta haiek bide berezira egokitzea. Hori da emango liekeen aholkua.

 

Erromesa: Denbora luzean ikusten duzu inplikazio-maila hori?

 

Ziria: Bada, pentsatu behar da urte asko daramadala Salvadorren eta ahaztutakoaren artean, eta agian bai, atentzioa ematen ari zaidana ez delako bide horiekin jarraitzea, baizik eta bide berriak aurkitzea. Hau gustuko dut eta izugarri erakartzen nau. Jaiotzen ikusteak eta erromesak nola etortzen diren ikusteak asko erakartzen nau. Ez dakit fisikoki egoera horretan asko irauten duen, baina gorputzak irauten duen bitartean nik uste dut baietz, segituko dudala.

 

Postrea alde batera utzi, eta zuzenean kafea hartzera, eskumuturrekoaz, eta ukitzen ez dugun pattarren botila batekin, baina ni behintzat minez begiratzen badugu, tokatzen zaigulako, bera bere etxera eta ni nirera eramatea.

Establezimendu maitagarri horretatik atera eta euria egiten jarraitzen du. Santiagorantz begiratzen dut, bidea nondik nora doan asmatzen saiatuz, berriro hartu behar dudan egunerako.

Cuñarrotik bota naiz, besarkada zintzo batekin eta MILA ESKER.

Erromes guztien ESKERRAK.

Agian, etorkizun urrun batean bere lana onartuko zaio eta gaur Santo Domingo de la Calzada, San Juan de Ortega edo Elias Valiña bezalako pertsonaiak gogoratuko ditugu.

Niri behintzat gustatuko litzaidake gaur zuen lana aitortzea. Badakit jende askok egiten duela. Nik behintzat bai.

 

ULTREIA!! !